شاید بسیاری از ما هنوز صدای خش خش پاکت‌های قهوه‌ای که میوه و سبزی خریداری شده از آن سربرآورده بود را به خاطر داشته باشیم، پاکتی که اکنون به نوستالژی تبدیل شده و آرزوی بسیاری از دوستداران محیط زیست است که دوباره به چرخه مصرف بازگردد و یا سفره‌های چهارگوشی که نان داغ خانواده را در خود جای می داد و اکنون ورقه‌های روزنامه که سرشار از سرب و یا کیسه‌های پلاستیکی که قاتل طبیعت هستند، جایگزین آنها شده‌اند.
ماندگاری 300 تا 1000 ساله پلاستیک‌ها و ضرر و زیان ناشی از آن به طبیعت از یک سو و ورود کیسه‌های پلاستیکی به دریاها از سوی دیگر، محیط زیست دریایی زمین را تهدید می‌کند.
آمارها نشان می‌دهد سالانه 8 میلیون تن پلاستیک وارد اقیانوس‌ها می‌شود و بنا به گزارش برنامه حفاظت از محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP)، برآوردها حاکی از شناور بودن 46 هزار قطعه زباله پلاستیکی در هر کیلومتر مربع از اقیانوس‌ها است.
با یک نظر اجمالی می‌توان دریافت قدمت پلاستیک در زندگی بشر زیاد نیست، از حدود 50 سال پیش تاکنون تولید پلاستیک در جهان به طور مداوم افزایش یافته است، بررسی‌ها نشان می‌دهد در این مدت تولید پلاستیک در جهان به طور متوسط حدود 9 درصد افزایش داشته است این یعنی این که سالانه میلیون‌ها تن پلاستیک به صورت زباله به جایگاه‌های دفن فرستاده می‌شوند و یا بخشی از آنها وارد اقیانوس‌ها می‌شوند.
چندی پیش اصغر مبارکی مدیر کل موزه طبیعی و تنوع ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست گفته بود، طبق آمارهای جهانی، متوسط عمر استفاده از هر کیسه پلاستیکی فقط 12 دقیقه و در هر دقیقه یک تا دو میلیون کیسه پلاستیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد و این در حالی است که برای حذف هر کدام از این کیسه‌ها از طبیعت، بین100 تا هزار سال زمان نیاز است.
به گفته وی در حال حاضر و طبق گزارش‌های جهانی، سرانه مصرف سالانه دنیا، 500 میلیارد تا یک تریلیون کیسه پلاستیکی است و این در حالی است که بر اساس همین آمار سالانه یک میلیون پرنده دریایی و 100 هزار پستاندار دریایی اقیانوس‌ها به دلیل آلودگی‌های مختلف محیط زیستی از جمله پلاستیک از چرخه حیات خارج می‌شوند. آبزیان به گمان این که غذا هستند کیسه‌های پلاستیکی را می‌خورند و یا در آنها گرفتار می‌شوند، بنابر این اندیشیدن تدبیری برای جلوگیری از این کار الزامی است و بر این اساس چندی پیش سعید متصدی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرده بود که حذف کیسه‌های پلاستیکی از چرخه مصرف جزو برنامه‌های اصلی سازمان حفاظت محیط زیست است.
وجود کیسه‌های پلاستیکی نه تنها بر طبیعت موجود در خشکی‌ها تاثیر منفی دارد بلکه دریاها، اقیانوس‌ها و موجودات دریایی هم را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد، در این راستا پروین فرشچی معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: از نظر اجرایی برای این مساله هنوز اقدامی نکرده‌ایم اما با توجه به اهمیت موضوع ساماندهی این بخش جزو برنامه‌های این معاونت است.
وی با تاکید بر این که ابتدا باید بتوانیم زباله‌های سواحل را جمع‌آوری و ساماندهی کنیم افزود: مساله مهم این است که اگر ساز و کار ملی برای این مساله وجود ندارد باید آن را ایجاد کرد.
وی با اشاره به این که سازمان حفاظت محیط زیست مرجع ملی کنوانسیون لندن است اظهار کرد: یکی از مسائلی که این کنوانسیون به آن اهمیت زیادی می‌دهد زباله‌های دریایی است بنابر این باید روی این کار برنامه‌ریزی کنیم.
با توجه به اهمیت کنترل آلودگی دریاها به واسطه دفع مواد زاید، کنوانسیونی با عنوان "کنوانسیون جلوگیری از آلودگی دریایی از طریق دفع مواد زاید و دیگر مواد" موسوم به "کنوانسیون لندن" مشتمل بر یک مقدمه و 22 ماده و 3 ضمیمه در تاریخ 8 دی ماه 1351 هجری شمسی مطابق با 29 دسامبر 1972 میلادی در چهار نسخه در لندن، مکزیکوسیتی، مسکو و واشنگتن تنظیم و امضا شد و کشور ما نیز بر اساس ماده واحده 25 مصوب 1375/6/25 به آن ملحق شده است.
فرشچی گفت: در حال حاضر فقط در دو قالب برنامه‌ریزی کرده‌ایم و هنوز کار اجرایی را آغاز نکرده‌ایم، اول این که ارگان‌های دریایی چگونه می‌توانند در زمینه زباله‌های دریایی با هم همکاری کنند و دوم این که از برای فعالیت در این زمینه در دریاهای خزر، عمان و خلیج فارس از چه منابع منطقه‌ای و بین‌المللی می‌توان استفاده کرد.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: چون به پروتکل لندن ملحق شده‌ایم و مرجع ملی آن هستیم، در این خصوص از سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) هم کمک می‌طلبیم همچنین از سازمان منطقه‌ای حفاظت از محیط زیست دریایی خلیج فارس و دریای عمان (راپمی) و کنوانسیون تهران هم کمک خواهیم گرفت.
11 اگوست 2003 برای نشان دادن اهمیت حفاظت از دریای خزر از سوی 5 کشور ساحلی خزر یعنی ایران، روسیه، قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان به عنوان روز جهانی خزر نامگذاری شد و همزمان با آن کنوانسیون حفاظت از محیط زیست خزر به امضای این 5 کشور حاشیه خزر رسید با مفادی متشکل از 4 پروتکل که اعضای این کنوانسیون برای حفاظت از دریای خزر اتخاذ کردند که به کنوانسیون تهران معروف است.
فرشچی گفت: ایجاد هماهنگی با ارگان‌ها و سازمان‌های دریایی داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی با هدف ساماندهی زباله‌های دریایی که بیش‌تر پلاستیک و تورهای ماهیگیری هستند، جزو برنامه‌های سال 95 معاونت دریایی سازمان محیط زیست است.
نظر شما